TEVBENİN EDEBİ

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd Alemlerin Rabbi Allah’a mahsustur Salat ve Selam bu alemlere Rahmet olarak gönderilen son Nebi son Rasul olan Hz. Peygamber (sav)’me olsun.

Bu yazımızda İnsaşaAllah tevbenin edebine değinmek istiyorum. Tevbenin edebi de nedir diyebilirsiniz. Fakat tevbeyi ettiğimiz kudretin yüceliği karşısında kendi durumumuzu değerlendirecek olursak her ibadetin bir edebi, bir ahlakı olduğu gibi tevbenin de bir edebi vardır. Ve bunu da bize öğreten yine Allah (c.c.)’dur.

“Her ikisi dediler ki; “Rabbimiz Biz kendi kendimize zulmetmişiz. Eğer bizi bağışlamaz ve bize acımazdan kesinlikle kaybedenlerden oluruz.””(Araf 23)

İşte bu ayeti kerime ile başlarsak burada Allah (c.c.) tevbenin edebini bize öğretiyor. Önce içine düştüğümüz hatayı kendi nefsimize nisbet ederek ya Rabbi ben yaptım sen bana doğru ile yanlışı gösterdin bu ikisini ayıracak yetenekte verdin ama ben nefsime zulmettim. Bu hatayı kabullenmek ve itiraf işte tevbenin edebi ve adabı. Onun için alimlerimiz tevbenin ilk şartı pişmanlık ve itiraftır derler. “Rabbimiz Biz kendimize kendimiz zulmetmişiz.” Bu itiraf önemli niye? Çünkü şeytan yaptığı hatanın arkasından yaptığı ikinci büyük hatası kibirlenerek işlediği suçu kabullenmedi. Ve hataya düşmesini Allah (c.c.)’ya nisbet etti.

“İblis şöyle dedi; Rabbim beni azdırmana karşılık bende yeryüzünde kötülükleri onlara güzel göstereceğim ve onların hepsini saptıracağım.” (Hicr 39)

İşte şeytanın içine düştüğü kötü durumdan adeta Allah(c.c.) sorumlu gördüğünü ve kendisinin de bu konuda masum olduğunu ifade edercesine “Beni azdırmana karşılık dedi.”
Bazen duyarız kişi Allah’ın (c.c.) sakındırdığı yasaktır dediği bir şeyi işler siz onu bundan uzaklaşmaya sakınmaya çağırdımız da “ben ne yapayım toplum bozuk, çevrem bozuk.” Diyerek suçu çevresine atarak kendini adeta şeytanın yaptığı gibi temize çıkarma çabasındadır. Bu tavrın getirdiği sonuç bunda daha kötüdür. Böyle tavır sergileyen kimseler suçu başkalarında gördüğü ve kendini de suçsuz gördüğü içinde Tevbe etme, pişmanlık duyma ve hatasını itiraf etmek gibi konulara çok uzak kalır. Ve böyle tavır içerisinde olan kimselerin içerisinde de düzelmezse şeytandaki gibi kibir oluşmaya başlar. İşte tevbenin bu edebi ve adabını kuşanarak hareket etmek Adem (as) yolundan gitmek dışına çıkmak şeytanın yoluna meyletmek demektir.

Yine tevbenin en önemli edeblerinden bir taneside Tevbe ederken içinde bulunduğumuz ruh hali; “Eğer bizi bağışlamaz ve acımaz isen kesinlikle kaybedenlerden oluruz.”

Pişmanlık itiraf ve bununla beraber acziyet ve Allah’a ve O’nun mağfiret etmesine ihtiyacın olan zorunluluk. Kaybedenlerden olmamak için adeta yalvara yakara “Rabbinize yalvara yakara ve gizlice dua edin.” (Araf 55) Rabbinin mağfiretine olan ihtiyacının bilinci ve arzu ile içten ta yüreğinin derinliklerinden gelerek. “O’na korkarak ve umut taşıyarak dua edin” (Araf 56) yani ben yaptım oldu anlayışı değil de  korku ve umut bu dengeyi sağlayarak işte bunlar Tevbe esnasında ellerimizi O (c.c.) Rahman ve Rahim, Tevvab ve Gaffar olan Rabbimize yönelirken takınmamız gereken edeptir. Rabbim bizlere de bu edeb ile çokça Tevbe ve mağfiret edebilen kullarından eylesin. Amin.