TEFEKKÜRDEKİ KUSURLAR

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd; yaratan, yoktan var eden, yarattıklarını emsalsiz bir şekilde var edip onlara şekil veren yegane hakimiyetin sahibi Aziz Cebbar olan Allah (cc)’a mahsustur.

Salat ve selam; Allah Rasulu (sas)’e O (sav)’nun tertemiz ehli beytine sahabesine ve tüm müminlerin üzerine olsun.

Fahreddin er Razi (rha) şöyle der; Bil ki Kur’an-ı Kerim’in maksadı, kalpleri ve ruhları yaratıklarla meşgul olmaktan kurtarıp yaratıcıyı bilme deryasında garkolmaya götürmektir. Tevhid, uluhiyet, Allah’ın Kibriya ve celalini anlatan ayetleri zikrederek kalpleri nurlandırmaya yöneltir. İşte aşağıdaki ayetlerde bu hakikati ispat etmektedir;

“Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelip gidişinde selim akıl sahipleri için elbette ibretler vardır.

Onlar ayaktayken, otururken ve yanları üzerine yatarken Allah’ı anarlar. Göklerin ve yerin yaratılışı üzerinde düşünürler. “Rabbimiz! Bunu boş yere yaratmadın, seni eksikliklerden uzak tutarız. Bizi ateş azabından koru” derler.

“Rabbimiz! Sen kimi cehennem ateşine sokarsan, onu rezil etmişsindir. Zalimlerin hiç yardımcıları yoktur.”

“Rabbimiz! Biz, ‘Rabbinize iman edin’ diye imana çağıran bir davetçi işittik, hemen iman ettik. Rabbimiz! Günahlarımızı bağışla. Kötülüklerimizi ört. Canımızı iyilerle beraber al.”

“Rabbimiz! Peygamberlerin aracılığı ile bize va’dettiklerini ver bize. Kıyamet günü bizi rezil etme. Şüphesiz sen, va’dinden dönmezsin.””(Al-i İmran/190-194)

Şu soruyu sorarak başlayalım niye Al-i İmran/190-194 ayetlerinde Rasulullah (sav) ağlatan ne var? Bu sorunun cevabını almadan önce farketmemiz gereken bir eksiklik var. Bu konuya temas etmeden önce şu hadiseyi okuyarak başlayalım;

Ibn Ömer (r.a) şöyle demiştir: “Hz. Aişe’ye. “Allah’ın Resulünden gördüğün en şaşırtıcı ve hayret verici şeyi bana söyle” dedim de, o hemen ağlamaya başlayıp, epeyce ağladıktan sonra, “O’nun hangi işi hayranlık ve hayret verici değildi ki! Meselâ O, benim sıram olan bir gece bana geldi ve yatağa girdi, hatta bana iyice sokuldu. Sonra bana, “Ey Âişe, bu gece Rabb’İme ibâdet etmeme izin verir misin?” dedi. Ben de, “Ya Resulallah! senin, Allah’a iyice yaklaşmanı ve isteğinin yerine gelmesini ben de arzu ederim. Sana müsâade ediyorum” dedim. Bunun üzerine o, odadaki su kabına gitti, ondan az bir su ile abdest alıp namaza durdu ve Kur’ân’dan bir parça okudu. Derken ağlamaya başladı. Sonra ellerini kaldırıp yine ağladı. Hatta göz yaşlarının yeri ıslattığım gördüm. Bilâl, sabah namazı vaktinin girdiğini O’na haber vermek için geldiğinde O’nu ağlar buldu ve “Ya Resulallah, Cenâb-ı Hak gelmiş-geçmiş bütün günahlarını affetmiş olduğu halde sen de mi ağlıyorsun?” dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a.s): “Ey Bilal şükreden bir kul olmayayım mı?” dedi. Daha sonrada: “Allah, bu gece âyetini indirmiş olduğu halde, nasıl ağlamayayım” dedi ve “Bu âyeti okuyup da, bunun üzerinde düşünmeyen kimseye yazıklar olsun” diye ilâve etti.” Yine Hz. Peygamber (s.a.s)’in: “Bu âyeti İki çenesi arasında telaffuz edip de, üzerinde düşün­meyen kimseye yazıklar olsun” dediği rivayet edilmiştir. Hz. Ali (r.a)’nin, “Hz. Peygamber, gece namaza kalktığı zaman dişlerini misvaklar, sonra gökyüzüne bakarak, “Gerçekten gökler ile yerin yaratılışında..,” derdi” dediği rivayet edilmiştir.

Görüldüğü üzere Rasulullah (sav)’i yerin ve göğün yaratılışı ve gece ile gündüzün birbiri ardınca gelmesi derinden etkilemiştir. Aslında kainata şöyle dönüp baktığımızda Rasulullah (sav) gördüğü şeylerin aynısını biz de görmekteyiz. Güneş farklı bir güneş değil gökyüzü farklı bir gökyüzü değil, arz başka bir arz değil, ay başka bir ay değil. Aynı güneş, aynı ay, aynı gökyüzü. Evet Rasulullah (sav) ile aynı yere biz de bakıyoruz O’nun gördüklerini biz de görüyoruz. Fakat tepkiler aynı değil. Neden? İşte bu araştırılması gereken bir soru.

Nefis hemen bu soruya “O, Peygamberdi” cevabını verecektir. Lakin dikkat ederseniz Rasulullah (sav); “Şükreden bir kul olmayayım mı?” diyor. “Ey Bilal! Bilmez misin ben bir peygamberim. Böylesi durumlar bir peygamber için gayet doğaldır” demedi. Evet zaten sorduğumuz sorunun cevabı da Rasulullah (sav)’İn Bilal (ra)’e verdiği cevapta gizli. “Şükreden bir kul olmak”. Şükür; Allah’ın nimetlerine karşı duyarsız kalmama halidir. Bu duyarsız kalmama kainatın sırrına varmamıza neden olur. Bu duyarsızlık var olduğu müddetçe kainattaki delilleri görmemeye, onlardan yüz çevirmeye neden olur ki böylesi bir davranış sahibi için imandan bahsetmek oldukça zordur. Zira Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmaktadır;

“Göklerde ve yerde nice belgeler vardır ki, yanlarından yüzlerini çevirerek geçerler. Onların çoğu, ortak koşmadan Allah’a inanmazlar. (Yusuf/105-106)

Kainata aldırış etmeme Allah’ı eksik tanımaya neden olur ki kişi bu eksik inancın faturasını Allah’a ortak koşarak öder. Allah (cc)’ı eksik tanımak O’nun sıfatlarını yetkilerini bilmemektir. İşte bu bilgisizlik bu yetkileri bir başkasına vermek ile sonuçlanır ki “şirk” budur. Kişinin Allah(cc)’ı tanıyabileceği en iyi kaynaklardan biri kainattır. Buraya sırt çevirdiği taktirde ayette bahsedilen olay yani içine şirk karışmış bir iman gerçekleşecektir.

Evet kainattaki delillere karşı duyarlılık hali imanın ilk basamağıdır. Buradaki deliller kainatın şahitliğini yerine getirmiş olmasının bir sonucu olarak kişinin iman etmesine neden olur. Bu kainatın kişiye attırdığı ilk adımdır. Zira Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmaktadır;

“Şüphesiz, göklerin ve yerin yaratılmasında, gece ile gündüzün ard arda gelişinde, insanlara yararlı şeyler ile denizde yüzen gemilerde, Allah’ın yağdırdığı ve kendisiyle yeryüzünü ölümünden sonra dirilttiği suda, her canlıyı orada üretip-yaymasında, rüzgarları estirmesinde, gökle yer arasında boyun eğdirilmiş bulutları evirip çevirmesinde düşünen bir topluluk için gerçekten ayetler vardır.”  (Bakara/164)

Bu ayet-i kerimede işaret edilen delillerle Allah (cc) insanları imana davet etmektedir. Bunların üzerinde düşünen insan için bir teslimiyet duygusu meydana gelecektir. Bunlar karşısındaki acizliğini, küçüklüğünü iyiden iyiye fark eden muhatap kendisine verilen akıl ile bunların müdebbiratını tasarrufunda bulunduranın Aziz olan egemenliğine kanaat getirecek ve bu kusursuz düzeni var edenin elbette insanı başıboş bırakmadığını anlayacaktır. Bu kainatın insana attırdığı ilk adımdır. Bu adımda insanın fark edebileceği o kadar çok şey söyleyebiliriz ki buna vaktimiz ve ilmimiz yetmez. Bu ilk adıma iman dememiz kapsayıcılığı açısından yeterli olacaktır. Kainatın insan üzerindeki etkisi sadece iman ile sınırlı değildir. Onun şükreden bir kul olmasını, yaratılmışlardan sıyrılmasını, ebedi hayata yönelmesini, Cehennem azabından sakınmasını sağlayan bir etkiye sahiptir. Kainata sadece iman etmek için bakılmaz. O ilk adımdır. Ne yazık ki bu adımdan öteye gidemiyoruz. Sadece imana dair deliller çıkarmakla yetiniyoruz. Dolayısıyla bu kainat ile yeterli bir bağlantı kuramamamıza neden oluyor. Oradaki ibretleri, dersleri göremiyor ve yaşantımızda bunun eksikliğini yaşıyoruz. Rasulullah (sav)in haline dikkat edin. Bir gece yarısı secdede hüngür hüngür ağlıyor ve zihninde de bu okuduğumuz ayetler var. Gördünüz mü O kutlu Nebi (sav)’i ne hale getirmiş kainat. Bizi bu hale getiriyor mu? Hayır. Neden? Çünkü o ilk adımdan öteye gidemedik.

Hala güneşe baktığımızda sadece Allah’ın hakimiyeti geliyor aklımıza. Tamam geç orayı artık başka şeyler çıkar oradan. Sadece hakimiyetin tecellisi mi var güneşin üzerinde. Bir bütün olarak kainatı ele aldığımızda da durum aynı. Kainata hükmediyor diyor bırakıyoruz. Evet bunu bilmek de güzel. Bunun dahi farkında olamayanlar var. Ama bunu fark etmiş olmak yeterli değil.  Bakış açımızı genişletmeliyiz kainat bizi imana davet etti ve kabul ettik. Daha davet ettiği birçok şey var. İstikrar, tevekkül, itaat, feraset, eminlik, korku, cesaret, sebat etme gibi. Fakat bunu görebilmek için bir şart var;

Gökte burçlar kılan, onların içinde bir aydınlık ve nurlu bir ay vareden (Allah) ne yücedir. O, gece ile gündüzü birbiri ardınca kılandır; ÖĞÜT ALIP-DÜŞÜNMEK İSTEYENLER YA DA ŞÜKRETMEK isteyenler için. (Furkan/61-62)

“Yeryüzünü de döşedik ve ona sabit dağlar koyduk. Orada her türden güzel çiftler yetiştirdik. ALLAH’A YÖNELEN HER KULA öğüt ve ibret olsun diye.”(Kaf/7-8)

“Hikâye edildiğine göre İsrailoğullarından bir adam, Cenâb-ı Allah’a otuz yıl ibâdet ettiği zaman, bir bulut ona devamlı gölge yapardı. Fakat onlardan bir genç bu kadar müddet Allah’a ibâdet ettiği halde, onu böyle bir bulut gölgelememişti. Bunun üzerine annesi ona, “Belki de, bu müddet içerisinde senden bir ihmal sâdır olmuştur” deyince o genç, “Böyle birşey hatırlamıyorum” dedi. Annesi, “Belki de gökyüzüne bakışlarının birinde bundan ibret almadın” deyince o, “Evet” dedi. Bunun üzerine Kadın: “İşte başına gelen bundandır” dedi.”[1]

Yazıma inşaAllah bir daha ki ay da kaldığım yerden devam edeceğim. Bu yazımda kainata karşı bakış açısındaki bir eksikliğe dikkat çekmek istedim. O da; Peygamberlerin (sav), sahabelerin ve büyük alimlerin gördüğü kainatı biz de görmemize rağmen aynı tepkileri veremediğimiz gerçeği idi. Ya da tefekkürlerimiz neden hep aynı yerde dönüp duruyor? Niye hep aynı sonuçları çıkarıyoruz? Bunun sebeplerine inşaAllah devam edeceğiz…

Selam ve Dua İle…

Tevfik Allah’tandır…

Velhamdulillahirabbilalemin…

[1] Tefsir-i Kebir – Al-i İmran/193