بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحٖيمِ

Hamd âlemlerin Rabbi Rahman ve Rahim, ölüden diriyi- diriden ölüyü çıkartan, geleceğinde hiç şüphe bulunmayan günün sahibi, mümin kullarına merhametli, inkârcılara şiddetli, indirmiş olduğu Kur’an ile bizlere izzet bahşeden ALLAH(CC) aittir
Salât ve selam âlemlere rahmet olarak gönderilen kendi döneminde ve kendisinden sonra var kılınan mükelleflerin ona(sas) itaatten başka kurtuluşunun mümkün olmadığı, bizler için hayatının her alanında en güzel örnekler bulunan, önderimiz komutanımız Hz. Muhammed sas’e âline ashabına, bugünden önce yaşamış bugün yaşamakta olan ve kıyamete kadar yaşayacak, tevhidi benimsemiş ve her alanda uygulamakta tereddüt etmeyen mücahid müminlere selam olsun.
Zamanının bir tanesi, asrının ilimde önderi, Allahü teâlânın rızası için her şeyini feda eden büyük fıkıh âlimi. Tebe-i tabiindendir. İsmi Abdurrahmân bin Amr bin Muhammed’dir. Künyesi, Ebu Amr’dır.
Âlimlerin hayatlarından birçok konuda alınabilecek dersler, nasihatler ve öğütler vardır. Bunlara geçmeden önce en doğru şekilde istifade edebilmek adına şöyle bir girişi uygun buluyorum; Selef uleması derki; Kıssalar Allah’ın askerleridir ki bu sayede Allah sevdiği kullarının kalbini sabitleştirir. Şu ayeti de delil olarak gösterirler;
“Peygamberlerin haberlerinden, senin kalbini sağlamlaştıracak her şeyi sana anlatıyoruz. Bunda sana hak ve inananlar için bir öğüt ve ibret gelmiştir.”(Hud 120)
Şimdi Evzâî, Yemen’de bir yer veya Şam’ın Faradız kapısı dışında bir köydü. Yemen’de bir kabile olduğu da söylenmiştir. Oraya bir ara gitmişti. Onun için bu ismi aldı. Edebiyatta, yazı ve güzel konuşmada çok kabiliyetli olup, herkes tarafından beğenilir takdir edilirdi.

Ata bin Ebî Kesir, Zührî, Muhammed bin İbrahim et-Teymî’den hadîs bildirdi. Şû’be, İbn-i Mübarek, Yahya bin Hamza, Yahya el-Kattan, Ebu Asım ve başkaları da ondan hadîs nakletmişlerdir.
Zamanının en büyük âlimlerinden ve en faziletlilerinden idi. Zühd ve takvası pek çok idi. İbadet etme konusunda çok gayretli idi. Gecelerini, namaz kılmak, Kur’ân-ı Kerîm okumak ve ağlamakla geçirdiği bildirilir. İbn-i Sa’d da onun için, “İlmi geniş, fıkıh bilgisi pek çok, fazla hadîs bilen, seçkin ve faziletli, hadîs ilminde, sika (güvenilir, sağlam) Sadık ve güvenilir bir âlimdir” der.
Velîd bin Mezîd, “Annesinin himayesinde fakir bir yetim olarak büyüdü, terbiye gördü. O kadar edebliydi ki, sultanlar bile onda bulunan terbiye ile çocuklarını terbiye etmekten acizdiler. Ondan boş bir söz işitmedim. O konuştuğunda, mutlaka dinleyenin ihtiyacı ve ona gerekli olan şeyleri söylerdi. Kahkaha ile güldüğünü asla görmedim. O, âhıreti anlatmaya başlayınca ondan başka orada ağlamayan kalmazdı” demiştir.
Rivayet ettiği hadîs-i şeriflerden bazıları şunlardır:
“Bir kimse sadaka verir, sonra vazgeçerse, bir şeyi yiyip sonra kusan, sonra dönüp kustuğunu yiyen köpek gibidir.”
“Kul öldüğü zaman, namazı başının yanında, verdiği sadakası, sağında, tuttuğu orucu göğsünün yanında olur.”
“İman, yetmiş küsur haslettir. En büyüğü: Lâ ilahe İllallah’ı dili ile söyleyip, manasına kalbiyle inanmak. En küçüğü ise, yoldan, eziyet veren bir şeyi gidermektir.”
İmâm-ı Evzâî, Halife Cafer’e nasihatte bulunurken; Cebrail (aleyhisselâm) bir gün Peygamber efendimize ( aleyhisselâm ) gelmişti. Resûlullah ( aleyhisselâm ), Cebrail’e (aleyhisselâm) “Ya Cebrail! Bana Cehennemi anlat” diye buyurdu. Cebrail (aleyhisselâm) da “Allahü Teâlâ Cehenneme emretti. Bin sene iyice kırmızılaşıncaya kadar yandı. Bundan sonra bin sene daha yandı. Sapsarı oldu. Bin sene daha yanıp, simsiyah oldu. Onun için Cehennem koyu ve siyahtır. Alevleri ve parçaları parlamaz; seni Peygamber olarak gönderen Allahü Teâlâ’ya yemin ederim ki, Cehennem elbiselerinden birisi, dünyadakilere gösterilmiş olsaydı, hepsi ölürler idi. Eğer, Cehennemin içecek kovalarından bir tanesi, dünya suyuna dökülmüş olsaydı, ondan tadan herkes ölürdü. Eğer, Allahü teâlânın bildirdiği zincirden bir arşın, dünyadaki dağlar üzerine konulsaydı, bütün dağlar erirdi. Bir kimse Cehenneme girip, çıksaydı, yeryüzündekiler onun kokusundan ölürlerdi.” Bunun üzerine Peygamber efendimiz ağladılar. Resûlullah ( aleyhisselâm ) ağlayınca, Cebrail (aleyhisselâm) da ağladı ve “Ya Muhammed ( aleyhisselâm ) sen de mi ağlıyorsun, hâlbuki Allahü Teâlâ senin gelmiş ve gelecek bütün hatalarını bağışladı” deyince Resûlullah ( aleyhisselâm ), “Allahü Teâlâ’ya şükredici bir kul olmayayım mı?” buyurdu. Resûlullah ( aleyhisselâm ) ile Cebrail (aleyhisselâm) ağlarlar iken, gökten bir ses, “Yâ Muhammed ( aleyhisselâm ) ve ya Cebrail (aleyhisselâm) şüphesiz Allahü Teâlâ sizi, günah işlemeyecek şekilde yarattı. Onun için, ya Muhammed, Allahü Teâlâ seni bütün Peygamberlerden üstün kıldı. Ya Cebrail! Seni bütün gök meleklerinden üstün kıldı.” dedi. “Ey müminlerin emîri! En üstün şey takvadır. Çünkü kim, Allahü Teâlâ’ya itaat için şeref isterse, Allahü Teâlâ onu yükseltir. Kim de şerefi günah işlemek için, isterse, Allahü Teâlâ onu alçaltır” Halifenin yanından ayrılırken, Halife ona çok miktarda hediyeler vermek istedi. Fakat kabul etmedi. Şöyle buyurdu: “Benim ona ihtiyacım yok. Ben nasihati, dünyalık karşılığında satmadım.”
“Kul, dünyadaki her anından kıyamette hesaba (sorguya) çekilecek. Hem de gün gün, saat saat. Bu durumda, Allahü Teâlâyı anmadığı biran karşısına çıkınca, pişman olur ve kendini parçalamak ister.” “Bizim, hayatlarına yetiştiğimiz insanlar şöyleydi; Gece uykusundan en erken uyanırlar, sabah namazını vaktinde kılarlar, sonra bir müddet âhiret işlerini, akıbetlerinin (sonlarının) ne olacağını düşünürlerdi. Bundan sonra kendilerini fıkıh (dini bilgileri) öğrenmeye ve Kur’ân-ı Kerîm okumaya verirlerdi.”
Namazda huşû’nun nasıl olacağını sordukları zaman Evzâî hazretleri şöyle cevap verdi: “Gözleri aşağı düşürüp, önüne bakmak, yanlarını kabartıp, şişirmeyip, alçaltmak ve bir de kalb yumuşaklığı, yani üzüntülü bir vaziyette durmak. Gösteriş olunca huşu’ gider.”
Evzâî (Rha), Ömer bin Abdülazîz’in ( radıyallahü anh ), kendisine yazdığı bir mektuptan şöyle bildirir: “Ölümü çok hatırlayan kimse dünyaya rağbet etmez. Ağzından çıkan her sözün hesaba çekileceğini bilen az konuşur ve ancak lüzumlu sözleri söyler.”
Yine buyurdu ki: “Süleymân (aleyhisselâm) oğluna “Ey oğlum! Allahü teâlâdan kork. Çünkü Allahü Teâlâdan korkmak her şeyi yener.” “Mü’min az konuşur, çok iş yapar. Münafık, çok konuşur, az iş yapar.”

“Sünnete uymakta sabırlı ol. Daha önce yaşamış olan büyüklerin durduğu yerde dur. Söylediklerini söyle, sakındıklarından sen de sakın. Onların yoluna gir. İman sözle, söz amelle, bunların üçü (iman-söz-amel) ise ancak Peygamberimizin ( aleyhisselâm ) bildirdiklerine uygun ise doğrudur.
Allah (cc) bizleri bu bütünlüğü ve beraberliği sağlayan Salih kullarından eylesin. Âmin.
Selam ve dua ile

اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعَالَمٖينَ