HAKİKİ İYİLİĞE ULAŞMANIN YOLU: CÖMERTLİK

                                                 BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd görüleni görülmeyeni emsalsiz bir şekilde yaratan, bizlere sayısız nimetler bahşeden Allah’a mahsustur. Salat ve selam alemlere rahmet olarak gönderilen Hz. Muhammed ‘e (sav), aline, ashabına, O’nu (sav) takip eden tüm mü’minlerin üzerine olsun.

İyilik… Rıza-i İlahiye ulaşmak için hepimizin uğrunda mücadele ettiğimiz, hatta belki yarıştığımız faziletli mertebe… İnsanı Allah’a yaklaştıran her türlü işler… Kişinin takvayı, güzel ahlakı ve birçok güzel vasfı elde etmesinin kaynağıdır BİRR… FAHRUDDİN RAZİ birri; ’’Bütün saygılı davranışları (taat), ve insanı Allah’a yaklaştıran tüm hayırlı işleri içine alan kelime’’olarak açıklamıştır. Nitekim yüce kitabımız Kuran-ı Kerim’de ; ‘’Sevdiğiniz şeylerden infak etmedikçe iyilik mertebesine(birr) erişemezsiniz… (Ali İmran 92 ) buyurularak iyiliğe ulaşmanın yolu açıklanmaktadır.

Bu ayetle muhatap olan o zamanki müslümanlar bu ilahi direktifin anlamını gerçekten kavradılar. Sevdiklerinden fedakârlık ederek, mallarının en değerli olanlarını Allah yolunda dağıtarak iyiliğe ulaşma çabasına girdiler. Zira iyilik bütün güzel şeylerin bütünüdür. Daha büyük ve daha üstünlerini elde etmek umuduyla cömertlik örnekleri verdiler:

İmam-ı Ahmed bin Hanbel rivayet ediyor. Abdullah b. Ebu Talha’nın oğlu Ebu İshak’tan, O da Enes b. Malik’ten işittiğini kaydeder. Enes der ki: “Ebu Talha Medine’li müslümanların en zenginiydi. En çok sevdiği malı da Beyraha bahçesi idi. Bu bahçe Mescidi Nebevi’nin karşısındaydı. Hz. Peygamber (salât ve selâm üzerine olsun) oraya girer, orada bulunan tatlı bir kaynaktan içerdi. Enes der ki: `Sevdiğinizden dağıtmadıkça iyiliğe ulaşamazsınız’ ayeti inince, Ebu Talha dedi ki: “Allah `Sevdiğinizden dağıtmadıkça iyiliğe ulaşamazsınız’ buyuruyor. Benim en sevdiğim malım ise Beyraha bahçesidir. Onu Allah yoluna bağışlıyorum. Onun iyiliğini umuyor ve yüce Allah katında bana azık olmasını ümit ediyorum; Ey Allah’ın Resulü, Allah’ın sana gösterdiği şekilde onu kullan.” Peygamber (salât ve selâm üzerine olsun) `Çok güzel! Çok güzel! Bu kârlı, verimli bir arazi bu kârlı bir arazi… Ben işittim… Ben, onu, akrabalarına dağıtmanı uygun görüyorum’ buyurdu Ebu Talha da; `Öyle yaparım ey Allah’ın Elçisi!’ dedi ve onu akrabaları ile amca oğulları arasında paylaştırdı.” (Buhari, Zekat, 44; Müslim, Zekat, ı4; (Bkz. Nevevi, Şerhu Müslim, VII, 84-86))

İşte cömertliğin en güzel örneği… Bu örnekte de gördüğüz gibi asıl cömertlik kişinin en sevdiklerini en sevdiği uğrunda feda etmesidir. Onlar iyiliğe ulaşmak icin en sevdiklerini hiç düşünmeden verdiler…Zaten Kuranı Kerimin birçok ayetinde ‘’Mal ve servetin insan icin bir imtihan olduğu’’ vurgulanmış (Zümer 49-52)ve bu imtihandan başarılı bir şekilde çıkmanın yoluda cömertlik olarak açıklanmıştır.

İnsanların cömertlikten kaçmasının sebepleri başında: “Benim olan varlığı başkalarına niçin vereyim?” duygusu ile, “Başkalarına verirsem,benim varlığım azalır ve zaruret zamanında zahmete düşerim” düşüncesi gelir. İslam dini ise bu duygu ve düşünceyi kökünden kaldırmıştır. İslâm’a göre mal ve servet herhangi bir şahsın inhisarı altında değildir. Mal ve servet yalnız Allah Teâlâ’nındır. Her şeyin gerçek Mâlik’i O’dur. (Âli İmrân, 3/179; Hadîd, 57/10)

Cömertlik hususunda Hz. Peygamber, şöyle buyurur:

“Cömert kişi, Allah’a yakın, Cennet’e yakın, insanlara yakın ve Cehennem ateşinden uzaktır. Hasis insan, Allah’tan uzak, Cennet’ten uzak ve Cehennem ateşine yakındır. Cömert cahil, ibadet eden cimriden Allah’a daha sevimlidir” (Tirmizî, Birr, 40) Yine başka bir hadiste; “Gıbta edilecek kişilerden biri de cömertlerdir” (Buhârî, Temennâ, 5; Tevhid, 45) buyurularak Peygamberimiz, insanlara dünyada yaşadıkları sürece cömert olmalarını, işi öldükten sonraya bırakmamalarını tavsiye eder.

Son olarak alimlerin cömertliği derecelendirmelerinde bahsederek bitirelim inşaAllah:

1.)Sehâvet: Malının bir kısmını dağıtarak yapılan cömertlik. Bu, cömertliğin asgarî derecesi olarak kabul edilir. Zekât vermek gibi.

2.)Cûd: Malının çoğunu dağıtıp, geriye azını bırakarak yapılan cömertlik. Hz. Ebû Bekir’in çoğu zaman cihad için yaptığı yardım gibi.

3.)Îsâr: Kendi için gerekli olan bir şeyi, zarar ve sıkıntılara katlanarak kendisi kullanma yerine, başkalarının istifadesine sunmak sureti ile yapılan cömertlik. Bunun Asr-ı Saadet’teki misâli; Medineli müslümanların (Ensar), Mekkeli Muhacirleri şehirlerine davet edip onları her şeylerine ortak ederek Allah Teâlâ’nın takdirini kazanmalarıdır.

ALLAH cc bizleri iyiliğe ulaşma yolunda cömertliği kendine şiar edinmiş kullarından eylesin inşaAllah. (AMİN)

VELHAMDULİLLAHİRRABBİLALEMİN.