FELAKETE UĞRAYANLAR

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd; kullarına rahmet kapılarını açan, elde etmeleri imkansız olan hayırları elde etme imkanı ve gücü veren, bu imkanlar ile imtihan eden, hüküm ve hikmet sahibi yegane ilah ve rabb Allah(Celle Celaluhu)’a mahsustur.

Salat ve selam; nübüvvetin son halkası, güzel ahlakın tamamlayıcısı emri bi’l maruf neyhi ani’l münkerin baş mimarı, alemlere rahmet olarak gönderilen başkumandanımız Rasulullah (sav)’e, tertemiz ehl-i beytine sahabesine ve tüm müminlerin üzerine olsun.

Hz. Ali (radıyallahu anh) anlatıyor: “Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) (bir gün):

“Gençlerinizin fıska düştüğü, kadınlarınızın azdığı zaman haliniz ne olur?” diye sormuştu. (Yanındakiler hayretle):

“Ey Allah(Celle Celaluhu)‘ın Resulü, yani böyle bir hal mi gelecek?” dediler.

“Evet, hatta daha beteri!” buyurdu ve devam etti:

“Emr-i bi’l ma’rufta bulunmadığınız, nehy-i ani’lmünker  yapmadığınız vakit haliniz ne olur?” diye sordu. (Yanındakiler hayretle):

“Yani bu olacak mı?” dediler.

“Evet, hatta daha beteri!” buyurdular ve sormaya devam ettiler: “…”[1]

Felaketlerin arka arkaya yaşandığı şu günlerde yukarıdaki hadis sayesinde neden bu felaketlerin arka arkaya geldiğini anlayabiliyoruz. Günümüzdeki fitnenin, kargaşanın, ahlaki bozukluğun kısacası kötü gidişatın sebebini kimileri teknolojiye, kimileri bir takım komplo teorilerine bağlıyor. Herkes muhakkak bu konu hakkında bir fikir yürütecektir. Ama asıl önemli olan bu gidişatın kötülüğünü fark etmek değil neden bu duruma gelindiğini ve kurtuluşun nasıl olacağını  tespit etmiş olmak.

Bunun en doğru cevabı şüphesiz ki Kur’an ve Sünnet’e mevcuttur. Nitekim yukarıdaki hadis arka arkaya gelecek felaketleri sıralıyor ve odak noktası iyiliği emretmek kötülükten alıkoymak. İnsanlığın ıslahı için olmazsa olmaz olan emr-i bil ma’ruf nehy-i ani’l münker gereken  değeri görmez ona hassasiyetle yaklaşılmazsa büyük felaketler kaçınılmaz olur.

“Sizden; hayra çağıran, iyiliği (marufu) emreden ve kötülükten (münkerden) sakındıran bir topluluk bulunsun. Kurtuluşa erenler işte bunlardır.”  (Al-i İmran/104)

Ayet gayet açık. Böyle bir topluluk bulunmalı ve bunu hakkıyla ifa etmeli. Zira kurtuluş ile müjdeleniyorlar. Peki  emre uygun şekilde hareket edilmediğinde kurtuluş düşünülebilir mi? Kesinlikle hayır. İşte o zaman toplumsal çöküntüler baş gösterir. İnsanlar marufu unutur, münker ile içli dışlı olurlar. Münker kıymet kazanır. O artık hayatın bir parçası olur ve marufu işlemek zorlaşır. Hatta marufu işlemek suç sayılır hale gelir. İşte görüldüğü üzere iyiliği emretmemek ve kötülükten alıkoymamak son derece tehlikelidir.

Peki bu görev neden ihmal edilir? Neden iyilik emredilmez kötülük yasaklanmaz? Özellikle münkerin yasaklanmasında ciddi zafiyetler oluyor. İnsanlara yaptıkları kötülükleri söylemek konusunda ciddi oranda bir zafiyet var. Çünkü maruf hayatın bir parçası oldu. Gereksinim, olmazsa olmaz görüldü. Hatta münkeri dava edinenler dahi var. Ona canını verenler ve verecek olanlar.

Emr-i bil maruf nehyi anil münker bazı fedakarlıkları gerektirir. Bazı zorlukları göğüslemeyi, nefsani duygulardan sıyrılmayı, onun için mali fedakarlıklar yapmayı gerektirir. Hatta kötülükten alıkoymak tepki almaya neden olur. İnsanlar yanlışlarının söylenmesinden hoşlanmazlar. Dolayısıyla bunu yapana karşı tepkili olurlar. Hatta öyle ki peygamberler bu uğurda şehit edilmişlerdir. Bu uğurda işkence çeken ve öldürülen nice insanlar gelip geçti dünya hayatından.

Emr-i bil maruf nehyi anil münker; bazı felaketlerin başa gelmesinden ve bazı fedakarlıklar yapmaktan, bir takım mahrumiyetlere sabretmekten korkulduğu için terk edilir. Bu daha büyük bir felaketin habercisi olur halbuki. Ne yazık ki insanların çoğu bunu fark etmekte geç kalırlar. Raşid halifelerden sonra başlayan fitne dönemi günümüze kadar varlığını devam ettirmektedir. Bu ümmetin başı belaya Emr-i bil maruf nehyi anil münker görevini layıkıyla yerine getirmedikleri için girdi. Hala kurtulmakta zorluk çekiliyor. Çünkü bu öyle bir arka arkaya gelişti ki, adeta dağın tepesinden aşağıya doğru hızla düşen ve büyük bir felaket nedeni olan çığ gibi gün geçtikçe büyüdü, kuvvetlendi. Ve şehri alt üst etti. Toplumu ayakta tutacak olan bütün değerler yerle bir oldu. Altında korunacakları ne bir sığınakları kaldı ne de onları felaketten koruyacak surları… Kale duvarları daha fazla darbeye dayanamadı ve yıkıldı. Zira dağın tepesinden aşağıya doğru yuvarlanmaya başlayan küçük bir kar topu dehşetli bir ivme yakalayarak çok büyük bir çığa dönüştü. Buna karşı koyabilecek bir gücü yoktu insanlığın. Ve tahmin edilen oldu. Geriye yıkık dökük darmadağın olmuş bir manzara kaldı. Manzara ümit verici değil. Zorlu günlerin geleceği belli. Peki bu manzara karşısında enkazları konuşmanın nelerin yıkıldığını konuşmanın, çığın nasıl bir zarar verdiğini konuşmanın ne faydası var? Bunlar önceden hesap edilmeliydi. O çığı engelleyici büyük büyük surlar için projeler çizilmeli ve onun için harcamalar ve çalışmalar yapılmalıydı. Bu artık bir tecrübe olmalı. Asıl önemli olanın ne olduğunu iyice anlaşılmalı.

İşte Emr-i bil maruf nehyi anil münker şehre gelmesi muhtemel yahut gelecek olan çığı felaketleri engelleyecek bir duvardır.  Bu duvar sağlamlaştırılmalı ve yıkılmasına izin verilmemeli. İslam toplumun bekası buna bağlıdır. Varlıklarını ancak Emr-i bil maruf nehyi anil münker ile devam ettirebilirler. Bazı felaketlerden çekinerek terk edecek olurlarsa bu daha büyük felaketlerin habercisi olacaktır. Rasulullah (sav) 14 asır öncesinden bu vazifenin önemini vurgulamış ve art arda gelecek olan tehlikeleri haber vermiştir. Ne olursa olsun Emr-i bil maruf nehyi anil münker görevini terk etmemeliyiz…

[1] [Rezin tahric etmiştir. Bu rivayet daha muhtasar olarak Ebu Ya’lâ’nın Müsned’inde ve Taberanî’nin el-Mucemu’l-Evsat’ında tahric edilmişir. Heysemî, Mecmau’z-Zevaid’de kaydetmiştir (7, 281).] Kütüb-i Sitte/Fitne/4786