ASR-I SAADETTE BİR DOKTOR – ŞİFA BİNTİ ABDULLAH (R.ANHA)

                                               BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd alemleri yoktan var eden idare eden çekip çeviren yaratmış olduğu insanoğluna kurtuluşun yolunu Kur’an ve Sünnet vasıtasıyla gösteren Allah azze ve celle mahsustur.

Salat ve selam Alemlere rahmet olarak gönderilen müminlerin önderi ve örneği kendisine Sevgi, iman, itaatle bağlılık gösterilmediği müddetçe kurtuluşun hayal dahi edilemeyeceği Son Peygamber Hz Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem’e onun Ehline, Ashabına ve kıyamete kadar O’nun yolundan gitmek için mücadele edecek olan tüm Mü’minlerin üzerine olsun inşaAllah.

Doktor olmasının yanında Suffa Mektebi’nin ilk yazı muallimi, Asr-ı Saadet döneminin ilk hanım muhtesibi ve hattatı, aynı zamanda kâtiplik, hatiplik, şairlik gibi nice güzel hasletleri kendisinde barındıran bir hanım olan Şifâ’yı (Radıyallahu Anha) gelin yakından tanıyalım.

Asıl adı Leyla olan Şifâ validemizin (Radıyallahu Anha) künyesi Ümmü Süleyman binti Ebi Hasme’dir. Kız çocuklarının hakir görülüp diri diri toprağa gömüldüğü Cahiliye Devri’nde Mekke’de dünyaya gelmiş, İslâm’ın ilk yıllarında iman ile şereflenmiştir. Şifâ (Radıyallahu Anha) Cahiliye Devri’nde de insanlara karşı iyilikseverliği ve güzel ahlâkı ile tanınmış, hastaları tedavi etmede yapmış olduğu hizmetler nedeniyle Şifâ adını almıştır. Efendimizin (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) babaannesinin yeğeninin kızı, hz.Ömer (Radıyallahu Anh) ile de soylarının birleşmesi nedeniyle amcasının kızı sayılmaktadır.

Mekke’de gerek İslâm öncesi dönemde gerek sonrasında hastalıkları tedavi etmekle tanınan Şifâ (Radıyallahu Anha) özellikle Cahiliye Devri’nde hastalıkları rukye (Dua okuyarak) ile tedavi ederdi. Rukye her ne kadar Cahiliye Arapları tarafından ara bozmak, birini eve bağlamak, ara bulmak gibi sebeplerle yapılsa da vücudun herhangi bir yerinde hissedilen ağrılara karşı tedavi amacıyla da yapılıyordu. İslâmiyet’ten sonra Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) tarafından şirk ihtiva eden meşru ve helal olmayan işlerde yapılması yasaklanan rukyeye, içerisinde şirk ihtiva etmemek ve Efendimizin (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) izin verdiği şekilde hastalıkların tedavisinde kullanılmak şartlarıyla izin verilmiştir.

Şifâ validemiz, Cahiliye Devri’nde “Nemle” denen ateşli ve bulaşıcı bir cilt hastalığını rukye yoluyla tedavi eder, Allah Teâlâ’nın vesilesi ile o kişi şifa bulurdu. İslâm ile şereflendikten sonra bu iş için Efendimizden izin istemek üzere Efendimiz; Hafsa (Radıyallahu Anha) annemizin yanında iken bu durumu anlatmak üzere yanına vardı. Efendimiz onun bu hizmete devam etmesine işaret ederek: “Yazı yazmayı öğrettiğin gibi bu duayı Hafsa’ya da öğret!” buyurdu.[ İmam Ahmet (6/286), Hakim (4/414), Tabarani (24/789, 795)] Şifâ (Radıyallahu Anha) kendisine müsaade edilince bu hizmetine devam etti. Bu tedavi ile ilgili bilgileri Hafsa (Radıyallahu Anha) annemize de öğretti.

Şifâ binti Abdullah, Ebu Hasme b. Huzeyfe ile evlenmiş, Allah Teâlâ bu evlilikten onlara Süleyman isminde bir oğul ve Leyla isminde bir kız çocuğu bahşetmiştir. Şifâ validemiz kendi kalbindeki iman tohumlarını çocuklarının kalbine de ekmiş, onları Kur’an yolunda yetiştirmeye gayret etmiştir. Bu gayretin bir neticesi olarak oğlu Süleyman,hz. Ömer (Radıyallahu Anh) hilafeti döneminde Ramazan ayında cemaatin fazlalaşması ve kadınların imamın sesini duyamamaları üzerine hz.Ömer (Radıyallahu Anh) tarafında kadınlara özel olarak imam tayin edilmiş, o da yıllarca bu vazifesini hakkıyla ifa etmiştir.[ İbni Hacer, el-İsabe, I,800, 801] Kızı Leyla binti Ebi Hasme ise ilk Müslümanlardan olup Ömer’in babasının azatlı kölesi Amir b. Rebia ile evlenmiştir. Bir süre sonra Ömer’in işkenceleri nedeniyle eşiyle birlikte Habeşistan’a hicret eden ilk muhacirlerden olma şerefine nail olmuş, yıllarca orada kalmıştır.                                         

Ancak Şifâ validemizin, tüm çaba ve ısrarlarına rağmen eşi Ebu Hasme b. Huzeyfe iman etmemiş bunun üzerine o da eşinden boşanarak çocuklarıyla birlikte Medine’ye hicret etmiştir.

Medine’ye hicret ettikten sonra Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Şifâ validemize Hakâkin denen mahallede bir ev vermiştir. Efendimiz (Sallalahu Aleyhi ve Sellem) Şifâ validemizi çok sevdiği için bazen kaylûlesini onun evinde yapar, Şifâ validemiz de bu duruma çok sevinir, Allah Resulünün rahat etmesi için elinden geleni yapardı. Hatta Efendimizin yattığı yatağı ve yastığı başkalarına vermez onları Efendimize saklardı.

Bir rivayete göre bir gün Efendimize bir soru sormak üzere mescide gelmiş, tam mescidin kapısında Efendimize sorusunu soracağı sırada namaz vakti girmiştir. Efendimizin mescide yönelmesi üzerine kızı ve damadı Şurahbil’in evine gider ancak, damadını namaz vakti evinde görünce Şifâ validemiz hiddetlenerek: “Sen utanmıyor musun namaza gitmeyip evde durmaya!” der. Bunun üzerine Şurahbil: “Teyzeciğim, tam çıkacaktım Efendimiz geldi ve ödünç elbiseniz var mı? dedi. Ben de ona yok diyemedim ve üzerimdeki elbisemi verdim ama ben elbisesiz kaldım bu nedenle namaza gidemedim.” dedi.[ İbni Hacer, el-İsabe, IV,2552; İbnu’l Esir, Usdu’l Ğabe, VII, 162] Bu sözler üzerine Şifâ validemiz gözyaşlarını tutamayarak damadından helallik istemiştir.

Şifâ’nın (Radıyallahu Anh) bir hanım olması haksızlık karşısında sessiz kalmasına engel teşkil etmemiştir. Nitekim bir keresinde hz.Ömer’in (Radıyallahu Anh) hilafet günlerinde genç Müslümanların kendisine gelip “Ya Emire’l Müminin! Hanımlar mihr oranlarını arttırdıkça artırdılar, âdeta birbirleriyle yarışır gibi davranıyorlar. Biz de bundan dolayı evlenemiyoruz. Hanımları bu konuda uyarsanız ya.” demeleri üzerine Ömer (Radıyallahu Anh) onların bu isteğini makul karşılayıp o gün Mescid-i Nebevi’de verdiği hutbede bu konuya değinmiştir. O sırada hanımların arasından bir ses yükselmiş: “Ey Müminlerin Emiri! Sen nasıl Allah’ın bize verdiği hakkı bizden esirgiyorsun? Allah, Kur’an’da ‘…Onlara kantar kantar yüklerde mehir verseniz bile geri almayın.’    [ Nisa Suresi,20] demiyor mu?” diyerek itiraz etmiştir. İtiraz eden bu hanım Şifâ’dan (Radıyallahu Anh) başkası değildir. Bunun üzerine Ömer (Radıyallahu anh) “Esabet imraetün ve ahta Ömer/ Kadın isabet etti, Ömer ise hata etti.” demiş ve kendisini Allah’ın kitabını o kadın kadar bilmemekle kınamıştır.( Ebu Davud, Nikâh, 28 )

Şifâ validemiz kulluk vazifesini en güzel şekilde ifa etme çabasının yanında her daim insanlara hizmet etme gayesinde bulunan bir hanım olmuştur. Nitekim o okuma-yazma bilen erkeklerin bile sayılı olduğu bir dönemde okuma-yazma bilen bir hanım olarak tanınmış, Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) tarafından Suffa Mektebi’ne yazı muallimi olarak atanmıştı. Hastalıkları tedavi eden iyi bir doktor olmasının yanında aynı zamanda bir ilim talebesi olarak kendini göstermiştir. O, Efendimize soru sormaktan çekinmemiş, O’ndan yaklaşık 12 hadis rivayet etmiştir. Ayrıca Efendimizin Medine çarşısını kurduktan sonra pazarı denetlemek için görevlendirdiği iki hanımdan biri olmuştur.

Böyle çok yönlü, örnek bir yaşam süren Şifâ validemiz hicretin 20. yılında Medine’de 76 yaşında iken Daru’l Bekâ’ya intikâl etmiştir. Biz onun hayatından bir hanımın gerek dünyası için gerek ahireti için yapabileceklerine şahit oluyoruz. Şüphesiz Şifâ validemiz kendini, “Genişliği gök ile yerin genişliği gibi olup Allah’a ve peygamberlerine hazırlanmış bulunan cennete ve Rabbinizin bağışlamasına erişebilmek için KOŞUUNN.”[ Hadid Suresi, 21] ayetinin bir muhatabı olarak görmüş yaşamı boyunca kulluk vazifesini en güzel şekilde ifa etme gayreti içinde olmuştur.

Şifa binti Abdullah dünya hayatının geçici nimetleri ve güzelliklerine aldanmamış dünya hayatını ahiret sermayesi olarak kullanmış bizlere de örnek olmuştur. Mümin için hedefi dünya değil ahirettir. Dünyanın geçici oyun ve eğlencesine takılmak değil, tüm imkanları ve fırsatları ahiret sermayesi haline getirebilmektir. Dünya hayatı geçici, aldatıcı,kısadır. Dolayısıyla geçip gidecek ve mutlaka bitecek olan dünya hayatı ALLAH aze ve celle’nin emirlerinin önüne geçmemeli Müslümanları aldatamamalıdır.

Bir şairin sözü ne kadar ibretlidir.

“Zavallı insanoğlu, dünyayı bedava oturacak bir ev zanneder. Halbuki bütün ömrünü kira bedeli olarak para gibi harcamaktadır, fakat farkında değildir.

ibni Mes’ûd radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“Ben cehennemden en son çıkacak (veya cennete en son girecek) kimseyi biliyorum. O adam cehennemden emekleye emekleye çıkar. Allah Teâlâ ona:

– Haydi git, cennete gir, buyurur. Adam cennete gider, fakat ona cennet doluymuş gibi gelir. Geri dönüp Allah Teâlâ’ya:

– Yâ Rabbî! Cennet ağzına kadar dolmuş! der. Allah Teâlâ ona:

– Git, cennete gir, buyurur. Tekrar oraya gider, yine cennetin dolu olduğunu zanneder. Bir daha geri dönüp Allah Teâlâ’ya:

– Yâ Rabbî! Orası dopdolu! der. Allah Teâlâ ona yine:

– Git, cennete gir, orada senin dünya kadar ve dünyanın on misli (veya dünyanın on misli büyüklüğünde) yerin var, buyurur. O Adam:

– Yâ Rabbî! Sen kâinâtın hükümdarı olduğun halde benimle alay mı ediyorsun? (veya benim halime mi gülüyorsun?) der.”

Hadisin râvisi İbni Mes’ûd şöyle dedi: Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in gerideki dişleri belirinceye kadar tebessüm ettiğini gördüm. Sonra şöyle buyurdu:

“İşte cennetliklerin en aşağı seviyesinde bulunan adamın derecesi budur.”
(Buhârî, Rikak 51, Tevhîd 36; Müslim, Îmân 308)

O zaman neden, niçin, nasıl demeyi bırakıp koşmaya bakmalı.

Bizler onun hayatına baktığımızda iffeti, kulluk bilincini, gerektiğinde  hz.Ömer’e (Radıyallahu Anh) bile hesap sorabilecek cesareti,  Allah ve Resulünün sevgisini ve bu sevginin yaptığı her işe nasıl yansıdığını görüyoruz. Allah kendisinden razı olsun. İNŞAALLAH

AMİN.

VELHAMDULİLLAHİ RABBİL ALEMİN.