ALLAH(C.C)’NUN EL-EVVEL-Ü VEL AHİRU SIFATI

Hamd alemlerin Rabbi olan ALLAH(Celle Celauhu)’a mahsustur. Salat ve Selam alemlere rahmet olarak gönderilen Muhammed Mustafa (sav)’ya olsun.

Evvel; herşeyden önce var olan, varlığının başlangıcı olmayan, bütün öncelerden daha önce, bütün varlıkların ilki, varlığı sonradan var olanlar gibi olmayıp sonradan var olanları var eden demektir.

 Ahir ise sonu olmayan son, varlığı en son devam eden her şeyden sonra varlığı devam eden varlık.

Bu isimlerin anlamı hakkında el-Halîmî der ki: “Evvel (ilk), öncesi ol¬ma¬yan; Âhir (son) ise sonrası olmayandır. Çünkü “önce” ve “sonra” birer sonu ifade eder. “Önce”, varlığın başlangıçtan önceki sonu; “sonra” ise, başlangıç¬tan sonraki sonu ifade eder. Eğer varlığın başlangıcı ve sonu olmazsa, öncesi ve sonrası da olmaz. İşte Allah öncesi ve sonrası olmayan tek varlıktır. Diğer bütün varlıkların öncesi ve sonrası vardır.”

Kur’an-ı Kerim’de evvel ve ahir kelimeleri bir yerde geçmekle beraber mana itibarıyla aynı ifadenin mevcut olduğu birçok rivayetler vardır..

O, ilk ve sondur. Zahir ve Batın’dır. O, her şeyi hakkıyla bilendir.( Hadid Suresi: 3)

O evvel olduğu gibi ahirdir. Varlığının başlangıcı olmadığı gibi sonu da yoktur. Sınırsızlık kelimesi ile ifade etmek bile yetersiz kalır. Alemlerde bulunan  her şeyi O var etmiştir ve her şeyin bir sonu vardır. Amma O son bulmaz. Yüce Allah’ın ezeli ve ebedi olduğuna dair birçok akli ve nakli deliller bulunmaktadır.

Ve Allah ile beraber başka bir ilaha tapma. O’ndan başka ilah yoktur. O’nun yüzünden (zatından) başka her şey helak olucudur. Hüküm O’nundur ve siz O’na döndürüleceksiniz.( Kasas Suresi: 88)

Her şeyin son bulması ifade olunurken, Yüce Allah’ın zatının baki olduğu ifadesinde  O’nun dilediği müstesna her şey son bulacaktır manası anlaşılmaktadır. Cennet cehennem ve bunların ehli ebedi olmakla beraber Allah’ın ahir olduğu sıfatından farklıdır. Yüce Allah’ın dilemesi müstesna derken dilerse yok eder manası da anlaşılır bu itibarla masivanın ebedi oluşu Yüce Allah’ın ahir oluşundan farklıdır.

Bu bağlamda, Cennet ve Cehennem ehline ebedî hayat verileceğine göre, Allah’ın Ahir olması (yani her şey yok olduğunda sadece Allah’ın kalacağı) nasıl izah edilebilir?” şeklinde akla bir soru gelebilir.Bu sorunun cevabını Kur’an’ın kendisi vermiştir. “Allah’tan başka her şey yok olacaktır.” (Kasas: 88) Diğer bir ifadeyle hiç bir mahluk kendiliğinden bir ebediliğe sahip değildir. Şayet herhangi bir varlık, hayatına devam ederse, bu Allah’ın emriyle olur. Çünkü her mahluk fanidir. Cennet ve Cehennemde ebedî kalmalarına gelince, onlar bizzat zâtî sıfatları nedeniyle değil, Allah’ın emriyle orada hayatlarını sürdüreceklerdir. Tıpkı meleklerin zâtî sıfatları dolayısıyla ebedî olmayıp, Allah’ın emriyle hayat bulabilmeleri ve verilen süre kadar hayatlarını devam ettirebilmeleri gibi.  (Mevdudi hadid suresi 3 tefsiri)

Şunu iyi okumalı ve anlamalıyız.  Bu âlemde yaratılan her varlığın bir evveli vardır. Zira mahluk sonradan yaratılmıştır. Ve yine her varlığın bir âhiri vardır. Zira, mahluk fanidir.

Buna göre bütün çekirdekler, yumurtalar, nutfeler Evvel ismini bize anlatır; bütün neticeler ve meyveler de Âhir ismini bizlere anlatır.

Evvel ismi bize nutfe (tek hücre) dönemimizi, Âhir ismi ise ölümümüzü ders verir. Bütün varlıkların evvel ve âhirlerini yaratan Allah’ın, ezelî ve ebedî olduğunu kalbimize ihtar eder.

Yani kâinatı yaratan ve idare eden Allah(C.C)’tır. Her şeyden sonrada yine var olacaktır. Bizler zaman kavramı içerisinde evvel ve ahiri tarif edebiliriz. Ama zamanı yaratanda Allah (C.C) olunca evvel ve ahir oluşun mahiyetini esasen mefhum kapasitemiz ile tespit etmekten aciziz bundan dolayı eşyanın varlığını öncesi ve sonrasını Yüce Allah’ın evvel ve ahir oluş sıfatlarıyla ölçmeye kalkışmamamız, mukayese etmememiz ve karıştırmamamız gerekir. Yüce Allah’ın evvel ve ahir oluşuna inanmak itikadımızca farzdır. Diğer varlıkları buna karıştırmamakta aynı hükümdedir.

Yani Allah’ın evvel ve ahir sıfatı, masivai varlıkların evvel ve ahir sıfatı gibi değildir çok farklıdır, mukayese edilmez. Bu nedenle evvel ve ahir sıfatlarını masivai varlıklara isnat edemeyiz. Zira bunlar Yüce Allah’ın zatına mahsustur.